Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: Commissie komt met
nieuwe regels voor digitale platforms
Brussel, 15 december 2020
De Commissie heeft vandaag een ambitieuze hervorming van de digitale ruimte voorgesteld, een
uitgebreide reeks nieuwe regels voor alle digitale diensten, waaronder sociale media,
onlinemarktplaatsen en andere onlineplatforms die in de Europese Unie actief zijn: de wet inzake
digitale diensten en de wet inzake digitale markten.https://europa.eu/!Rd39Mp
In beide voorstellen staan de Europese waarden centraal. De nieuwe regels zullen de consument en
diens grondrechten op het internet beter beschermen en voor eerlijkere en meer open digitale
markten zorgen voor iedereen. Moderne regels voor de hele eengemaakte markt zullen de innovatie,
de groei en het concurrentievermogen bevorderen en gebruikers nieuwe, betere en betrouwbare
onlinediensten opleveren. Deze regels zullen ook de opschaling van kleinere platforms, kleine en
middelgrote ondernemingen en start-ups vergemakkelijken, omdat zij gemakkelijk toegang zullen
krijgen tot klanten in de hele eengemaakte markt en tegelijkertijd minder nalevingskosten zullen
hebben. Bovendien zullen onlineplatforms die poortwachters zijn op de eengemaakte markt of dat
naar verwachting zullen worden, op grond van de nieuwe regels geen oneerlijke voorwaarden kunnen
opleggen. De twee voorstellen staan centraal in de ambitie van de Commissie om ervoor te zorgen
dat dit Europa’s digitale decennium wordt.
Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk:
“De twee voorstellen dienen één doel: ervoor zorgen dat we als gebruiker toegang hebben tot een
breed aanbod aan veilige producten en diensten online. En dat bedrijven die in Europa actief zijn
online even vrij en eerlijk kunnen concurreren als offline. Het gaat om dezelfde wereld. We moeten
veilig kunnen winkelen en het nieuws dat we lezen kunnen vertrouwen. Want wat offline illegaal is, is
dat ook online.”
Thierry Breton, commissaris voor Interne Markt: “Veel onlineplatforms zijn een centrale rol gaan
spelen in het leven van onze burgers en bedrijven, en zelfs in onze samenleving en democratie in het
algemeen. Met deze nieuwe voorstellen organiseren we onze digitale ruimte voor de komende
decennia. Met geharmoniseerde regels, ex-anteregulering, beter toezicht, snelle handhaving en
ontradende sancties zullen wij ervoor zorgen dat iedereen die digitale diensten in Europa aanbiedt en
gebruikt, die kan doen in een veilige, betrouwbare, innovatieve en zakelijk kansrijke omgeving.”
Wet inzake digitale diensten
Het landschap van digitale diensten verschilt vandaag aanzienlijk van 20 jaar geleden, toen de
richtlijn inzake elektronische handel werd aangenomen. Onlinetussenpersonen spelen nu een vitale
rol in de digitale transformatie. Met name onlineplatforms hebben consumenten aanzienlijke
voordelen gebracht, innovatie bevorderd, de grensoverschrijdende handel binnen en buiten de Unie
vergemakkelijkt en nieuwe kansen gecreëerd voor een groot aantal Europese bedrijven en
handelaren. Tegelijkertijd kunnen zij worden gebruikt om illegale inhoud te verspreiden of illegale
goederen en diensten online aan te bieden. Sommige zeer grote spelers zijn zowat uitgegroeid tot
openbare ruimten waar informatie wordt uitgewisseld en handel wordt gedreven. Zij zijn systemisch
geworden en houden specifieke risico’s in voor de rechten van de gebruikers, de informatiestromen
en de inspraak van het publiek.
Op grond van de wet inzake digitale diensten zullen bindende EU-brede verplichtingen gelden voor
alle digitale diensten die consumenten in contact brengen met goederen, diensten of inhoud. Zo
zullen nieuwe procedures ervoor zorgen dat illegale inhoud snel wordt verwijderd en de grondrechten
van gebruikers online ruim worden beschermd. Het nieuwe kader zal het evenwicht herstellen tussen
de rechten en verantwoordelijkheden van gebruikers, intermediaire platforms en overheden, op basis
van Europese waarden zoals de eerbiediging van de mensenrechten, vrijheid, democratie, gelijkheid
en de rechtsstaat. Het voorstel vormt een aanvulling op het actieplan voor Europese democratie, dat
erop gericht is democratieën veerkrachtiger te maken.
Concreet zal een reeks nieuwe, geharmoniseerde EU-brede verplichtingen voor digitale diensten
worden ingevoerd, in zorgvuldige gradaties op basis van de omvang en impact van die diensten,
zoals:
regels voor het verwijderen van illegale goederen, diensten of inhoud online;
waarborgen voor gebruikers van wie inhoud per vergissing door platforms is verwijderd;
nieuwe verplichtingen voor zeer grote platforms om risicogestuurde maatregelen te nemen om
misbruik van hun systemen te voorkomen;
uitgebreide transparantiemaatregelen, onder meer met betrekking tot onlinereclame en de
algoritmen die worden gebruikt om inhoud aan te bevelen aan gebruikers;
nieuwe bevoegdheden om de werking van platforms te controleren, onder meer door de
toegang van onderzoekers tot belangrijke gegevens van platforms te vergemakkelijken;
nieuwe regels inzake de traceerbaarheid van zakelijke gebruikers op onlinemarktplaatsen om
de opsporing van verkopers van illegale goederen of diensten te vergemakkelijken;
een innovatief proces voor samenwerking tussen overheidsinstanties met het oog op een
doeltreffende handhaving in de hele eengemaakte markt.
Platforms die meer dan 10 % van de EU-bevolking bereiken (45 miljoen gebruikers) worden als
systemisch beschouwd en worden niet alleen onderworpen aan specifieke verplichtingen voor het
beheer van hun eigen risico’s, maar ook aan een nieuwe toezichtsstructuur. Dit nieuwe kader voor
verantwoordingsplicht voorziet in een raad van nationale coördinatoren van digitale diensten. Ook
krijgt de Commissie bijzondere bevoegdheden om toezicht te houden op zeer grote platforms,
waaronder de mogelijkheid om deze rechtstreeks sancties op te leggen.
Wet inzake digitale markten
Met de wet inzake digitale markten worden de negatieve gevolgen aangepakt van bepaalde
gedragingen van platforms die op de eengemaakte markt dienstdoen als “poortwachters”. Dit zijn
platforms die een aanzienlijke impact hebben op de interne markt, die voor zakelijke gebruikers een
belangrijke toegangspoort tot hun klantenbestand zijn, en die (naar verwachting) een vaste en
duurzame positie (zullen) innemen. Dit kan hen de macht geven om als particuliere regelgever op te
treden en een bottleneck te vormen tussen bedrijven en consumenten. Soms hebben dergelijke
bedrijven controle over volledige platformecosystemen. Wanneer een poortwachter zich schuldig
maakt aan oneerlijke handelspraktijken, kan dit het aanbod van waardevolle en innovatieve diensten
door zakelijke gebruikers en de toegang van concurrenten tot de consument verhinderen of
vertragen. Voorbeelden van deze praktijken zijn het oneigenlijke gebruik van gegevens van bedrijven
die op deze platforms actief zijn, of situaties waarbij gebruikers vast komen te zitten in een bepaalde
dienst en slechts over beperkte mogelijkheden beschikken om naar een andere dienst over te
stappen.
De wet inzake digitale markten bouwt voort op de horizontale verordening ter bevordering van
billijkheid en transparantie voor zakelijke gebruikers van onlinetussenhandelsdiensten, op het
Waarnemingscentrum voor de onlineplatformeconomie en op de uitgebreide ervaring van de
Commissie met de handhaving van het mededingingsrecht op onlinemarkten. De wet bevat
geharmoniseerde regels om deze oneerlijke praktijken van poortwachters te identificeren en te
verbieden, en voorziet in een handhavingsmechanisme op basis van marktonderzoeken. Hetzelfde
mechanisme zal ervoor zorgen dat de in de verordening vastgestelde verplichtingen worden
geactualiseerd om gelijke tred te houden met de voortdurend veranderende digitale realiteit.
Concreet zal de wet inzake digitale markten:
alleen van toepassing zijn op grote aanbieders van kernplatformdiensten die het meest vatbaar
zijn voor oneerlijke praktijken, zoals zoekmachines, sociale netwerken of
onlinetussenhandelsdiensten, die voldoen aan de objectieve wetgevingscriteria om als
poortwachters te worden aangewezen;
kwantitatieve drempels vaststellen als basis voor de identificatie van vermoedelijke
poortwachters. De Commissie zal ook bevoegd zijn om na een marktonderzoek ondernemingen
aan te wijzen als poortwachters;
een aantal duidelijk oneerlijke praktijken verbieden, zoals het gebruikers onmogelijk maken
om vooraf geïnstalleerde software of apps te verwijderen;
van poortwachters eisen dat zij proactief maatregelen treffen, zoals gerichte maatregelen om
ervoor te zorgen dat software van derden naar behoren kan functioneren en interageren met
hun eigen diensten;
sancties opleggen voor niet-naleving, met boetes tot 10 % van de wereldwijde omzet van de
poortwachter, om de doeltreffendheid van de nieuwe regels te waarborgen. Voor bedrijven die
herhaaldelijk overtredingen begaan kunnen deze sancties ook de verplichting inhouden om
structurele maatregelen te nemen, eventueel zelfs bepaalde ondernemingen af te stoten indien
er geen andere even doeltreffende alternatieve maatregel beschikbaar is om naleving te
waarborgen;
de Commissie de mogelijkheid bieden gerichte marktonderzoeken uit te voeren om na te gaan
of nieuwe poortwachterspraktijken en -diensten moeten worden opgenomen zodat deze nieuwe
regels gelijke tred houden met de snelle ontwikkeling van de digitale markten.
Volgende stappen
Het Europees Parlement en de lidstaten zullen de voorstellen van de Commissie bespreken in het
kader van de gewone wetgevingsprocedure. Indien de definitieve tekst wordt aangenomen, zal deze
rechtstreeks toepasselijk zijn in de hele Europese Unie.

Source: Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: digitale platforms